Τέλενδος

Οι Αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν Κέλερις και περιλαμβανόταν στις «νήσους τε Καλύδνας», που μνημονεύονται στον «Νεών Κατάλογο» του Ομήρου, μαζί με τις υπόλοιπες στην περιφέρεια Καλύμνου. Κατά την αρχαιότητα, ανήκε, πιθανώς, στον καλυμνιακό δήμο Πανόρμου. Άφθονα λείψανα υστερορωμαϊκής περιόδου, όπως λουτρικές εγκαταστάσεις (θερμές), ελαιοτριβείο, εντοπίζονται, κυρίως, στην ανατολική ακτή του νησιού, ανάμεσα στις μεγάλες παλαιοχριστιανικές βασιλικές, πλησίον του σημερινού οικισμού. Δυτικά από τη θέση "Θολάρια" ή "Πεύκι" με τους υπέργειους τάφους, τοποθετείται η θέση αρχαίου θεάτρου.

Στο επιβλητικό και απότομο ύψωμα του Αγίου Κωνσταντίνου με τον οχυρωμένο βυζαντινό οικισμό, που βρίσκεται στη βόρεια πλαγιά και περί το μέσον της "Ράχης", σε υψόμετρο 120 μέτρων περίπου, υπάρχουν λείψανα φυλακίου. Στην παραλιακή θέση "Βλυχάδα" διατηρήθηκαν λείψανα υστερορωμαϊκού εργαστηρίου κεραμικής. Το κάστρο εκτιμάται ότι κτίστηκε κατά το δεύτερο μισό του 7ου αιώνα για προστασία του οικισμού από τις αραβικές επιδρομές της εποχής και πιθανώς, μετά το σεισμό του 535, να εγκαταλείφθηκε. Τον 15ο αιώνα επισκέφθηκε το νησί ο Φλωρεντινός μοναχός - γεωγράφος Κριστόφορο Μπουοντελμόντι, ο οποίος φιλοξενήθηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου και κατέγραψε τα χριστιανικά της μνημεία.